تشريفات ورود و صدور كالا


انجام تشريفات ترخيص كالاهاي وارداتي و همچنين صدور كالا از كشور براساس قانون امور گمركي و آئين نامه اجرائي آن منوط به تنظيم اظهار نامه گمركي و تسليم آن به گمرك مي‌باشد. اظهار كننده موظف است اسناد لازم را از قبيل سياهه خريد، گواهي مبدأ، اسناد بانكي و ساير مجوزهاي مورد نياز كه مقررات و قوانين مربوطه تعيين نموده است به اظهارنامه منضم نمايد.
براساس قانون مقررات صادرات و واردات كالاهاي صادراتي و وارداتي به سه گروه زير تقسيم گرديده است:
۱- كالاي مجاز : كالايي است كه صدور يا ورود آن با رعايت ضوابط نياز به كسب مجوز ندارد.
۲- كالاي مشروط : كالايي است كه صدور يا ورود آن با كسب مجوزهاي مربوطه امكان‌پذير مي‌شود.
۳- كالاي ممنوع : كالايي است كه صدور يا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام و يا به موجب قانون ممنوع مي‌باشد.
كالايي كه براي ورود يا صدور آن اظهارنامه گمركي تسليم گمرك گرديده است، به لحاظ انطباق با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارك و قوانين مربوطه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. و چنانچه مغايرتي وجود نداشته باشد نسبت به صدور پروانه گمركي و ترخيص آن اقدام مي‌گردد.
تشريفات گمركي صدور برخي كالاهاي خاص منحصراً در گمركات ذيل انجام مي گيرد:
· فرش در گمركات غرب تهران، مهرآباد، كرمان، شيراز، كرمانشاه ومشهد .
· پسته در گمركات كرمان، غرب تهران و مهرآباد .
· زعفران در گمركات مشهد و مهرآباد .
· پوست و روده و سالامبور در گمرك جنوب تهران .
نظام گمركي اطلاعات رايانه‌اي (‌نگار)
گمرك جمهوري اسلامي ايران ضمن تدوين برنامه‌اي جامع جهت اصلاح نظام سنتي خود، با همكاري ً برنامة عمران سازمان ملل متحد ً۱،تشريفات گمركي مربوط به ترخيص كالا را تا حد ممكن، تسهيل نمايد. و ً كنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد ً ۲مصمم گرديد كه سيستم موجود كامپيوتري خود را بهبود بخشيده به منظور تحقق اين امر، بهره‌گيري از ً نظام گمركي اطلاعات رايانه‌اي ( نگار) در دستور كار گمرك ايران قرار گرفت.
با عملياتي شدن اين سيستم در بخش صادرات از تاريخ (۱۷/۱۰/۷۶) و متعاقب آن در بخش واردات از تاريخ (۱۲/۶/۷۷) بسياري از مراحل مربوط به تشريفات ترخيص كالا، به‌ويژه مواردي كه نياز به تصميم‌گيري و نظر كارشناسي ندارد، از طريق رايانه صورت مي‌گيرد و با توجه به برخورداري آن از قابليتها و امتيازات مختلف و متعدد، از روش سنتي پيشين كاملاً متمايز و ممتاز مي‌باشد. در اين زمينه مي‌توان به برخي از مزايا و امتيازات اين سيستم اشاره كرد:
۱- استفاده از فرم بين المللي سند واحد اداري (S.A.D) به عنوان اظهار‌نامه.
با توجه به كدگذاري اطلاعات و استفاده از جداول كنترلي مرجع كه مشتمل برمشخصات افراد، كالاها، كشورها، مي‌باشد، ورود اين قبيل اطلاعات و گزارش‌گيري از آنها سريع‌تر و دقيق‌تر انجام مي‌شود.
۲- حذف نسخه‌هاي اضافي اظهارنامه و استفاده از يك فرم استاندارد.
۳- محاسبه وصولي‌هاي گمرك از طريق رايانه با حداكثر سرعت و دقت لازم.
۴- حذف دفتر كوتاژ و اختصاص شماره ثبت به وسيله رايانه
۵- حذف دفتر ژورنال و اختصاص شماره ثبت به وسيله رايانه
۶- كنترل مجوزهاي لازم جهت ترخيص كالا از طريق ارائه كدهاي مربوطه توسط سيستم.
۷- ارائه انواع گزارشات آماري، اقتصادي، تجاري و گمركي در كوتاه‌ترين زمان ممكن.
۸- صدور پروانه ترخيص كالا از طريق رايانه
علاوه برامتيازات ياد شده مي‌توان به قابليت ها و توانائيهاي زير هم اشاره نمود:
۱- امكان پرداخت حقوق و عوارض گمركي از طريق سيستم الكترونيكي بانكي.
۲- امكان تعيين ارزياب از طريق سيستم و تقسيم اظهارنامه‌ها در بين آنها
۳- امكان انتخاب مسير ترخيص كالا براساس اطلاعات موجود در سيستم ( كانالهاي سبز،‌ زرد، آبي و قرمز)
۴- امكان كنترل ترانزيت كالا در مبدأ و مقصد از طريق رايانه
۵- امكان اظهار كالا از راه دور با استفاده از پست الكترونيكي
(E –Mail) و تجهيزات مخابراتي.
۶-امكان كنترل ارزش كالا با استفاده از سوابق ارزش موجود در رايانه.
۷- امكان استفاده از حسابهاي اعتباري و پيش‌پرداخت در برنامه حسابداري.
۸- امكان تبديل اطلاعات اظهار‌نامه موجود در سيستم به كدهاي EDI و فراهم آوردن زمينه مبادله الكترونيكي اطلاعات
۹- امكان استفاده از برنامه رايانه‌اي فهرست كل بار (مانيفست) جهت كنترل ميزان كالاهاي وارد شده و تسويه آنها از دفاتر انبار.
۱۰- امكان ايجاد ارتباط سيستمي با دفاتر حق‌العملكاران،‌بانكها، شركتهاي بيمه و مؤسسات حمل و نقل و فراهم آوردن زمينه ايجاد ً مركز تجاري ً و دستيابي به ً تجارت بدون كاغذ ً .
گمرك جمهوري اسلامي ايران مصمم است با استمرار طرح تجهيز گمركات عمده كشور به نظام گمركي اطلاعات رايانه‌ايً‌ نگار ً طيف وسيعي از مــسائل و مشكلات موجود گمركي كشور را حل و فصل نمايد و زمينه را براي سهولت در امر مبادلات بازرگاني، واردات و صادرات فراهم سازد، چراكه اعتقاد داريم براي افزايش كارايي بخش تجارت گام اصلي نوسازي نظام گمركي و تجهيز آن با روشها و امكانات جديد و پيشرفته است.
دستورالعمل اجرايي گردش اظهارنامه وارداتي در پروژه نگار جهت مراجعين
مرحله اول :ورود اطلا عات
صاحب كالا يا نماينده قانوني وي به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در يافت فرم اوليه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستي در متن و ظهر اظهار نامه‌ مي نمايد ، همكاران گمركي مستقر در اين قسمت آماده كمك به مراجعين جهت رفع اشكالات و پاسخگويي به سئوالات مطروحه مي باشند، پس از تكميل اظهار نامه اوليه و تحويل آن به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه وارد سيستم مي شود‏.
قابل ذكر است كه اظهار كننده مي بايست ارزش كالا و وجوهي را كه خود محاسبه نموده به تفكيك در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد كننده با توجه به كد هاي مندرج در جزوه (سند واحد اداري (s.a.d)) درج نمايد كه طبعأ اين ارقام بايد با ارقام محاسبه شده بوسيله كامپيوتر يكسان باشد . پس از ورود اطلاعات وهمچنين ورود هزينه هاي متعلقه به كالا، كاربراظهار نامه موجود در سيستم را از طريق رايانه خود ورايانه مركزي كنترل و پس از اخذ تائيديه ، نسبت به ذخيره نمودن اظهارنامه در رايانه كاربر و رايانه مركزي اقدام مي نمايد (شماره ذخيره محلي توسط كاربر در قسمت بالاي اظهار نامه يادداشت مي شود )رايانه مركزي ضمن ذخيره نمودن اظهارنامه (شماره ذخيره در سرور ) را در خانه شماره ۷درج مي كند
در مراحل مختلف انجام تشريفات گمرگي، اظهار نامه توسط اين شماره عطف و كد اظهار كننده فراخواني وعمليات لازم بر روي آن انجام مي گيرد. پس از پايان مراحل مذكور،اظهار نامه چاپ و به ضميمه اظهار نامه دستي به صاحب كالا يا نماينده قانوني وي تحويل داده مي شود تا پس از مقابله وكنترل امضاء نمايد.
چنانچه دراين مرحله مغايرتي مشاهده شود،كاربر توسط شماره ذخيره محلي، اظهار نامه را فراخواني ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از كنترل محلي وكنترل با سرور، اظهار نامه قبلي را از رايانه محلي خود حذف واظهار نامه جديد اصلاح شده را جايگزين آن ميكند. سيستم به اين اظهار نامه جديد شماره عطف جديدي اختصاص خواهد داد.
مرحلة دوم: پذيرش اظهار نامه
اظهار كننده اظهار نامة چاپي واظهار نامه دستي را همراه با اسناد ومجوزهاي مورد نياز (بر اساس كدهاي مندرج در متن اظهار نامه) وفيش بانكي جهت رسيدگي به قسمت پذيرش اظهار نامه تسليم مي نمايد.
در اين قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالي مورد رسيدگي قرار مي گيرد.
مسئوليت صحت مندرجات اسناد و مدارك تسليمي و كامل بودن آنها به عهدة صاحب كالا مي باشد.
پس از فراخواني اظهار نامه از رايانه مركزي و اقدام نمودن به عمليات ثبت(كوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رايانه مركزي،سيستم نسبت به تخصيص يك شماره تحت عنوان شمارة ثبت اظهارنامه (كوتاژ) عمل خواهد نمود، در غير اينصورت اظهارنامه جهت اصلاح يا تكميل به اظهار كننده برگشت داده خواهد شد. در چنين حالتي اظهار كننده مي بايست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وي انجام ويك چاپ جديد تهيه وبكار گرفته شود.
كالا از تاريخ پرداخت مبالغ تعيين شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقي ميشود.
صاحب كالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سيستم، حق هرگونه تغيير يا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذيرش اظهار نامه كلية اسناد ارا ئه شده، به استثناء فيش بانكي به اظهار نامه الصاق ولاك و مهر ميشود. سپس شمارة ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپي) به طور دستي درج و اظهار نامه تنظيم شده همراه با اسناد ضميمه جهت انجام كنترلهاي گمركي به قسمت ارزيابي ارسال مي گردد.
مرحله سوم : كنترلهاي گمركي
در اين مرحله ارزيابي فيزيكي كا لا انجام مي شود پس از ارزيابي، ارزياب نسبت به ظهر نويسي اظهارنامه وكنترل وجوه پرداختي وساير مقررات اقدام وپس از خاتمه اين كنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء وآن را به كارشناس سرويس ارزيابي تحويل مي دهد . كارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهار نامه را امضاء و به رئيس سرويس ارزيابي تحويل مي نمايد رئيس سرويس ارزيابي توسط شماره عطف وكد اظهار كننده كه در متن اظهار نامه نوشته شده ويا از طريق شماره ثبت اظهار نامه آن را فراخواني وبا استفاده از رايانه به ارزيابي سيستمي آن مبادرت نموده، شماره ارزيابي تعيين شده توسط سيستم را به صورت دستي در محل مربوطه (قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء ميكند.
چنانچه عمليات ارزيابي منجر به تغييراتي در اظهار نامه شود، رئيس سرويس ارزيابي يا كارشناس مربوطه نسبت به اصلاح اظهار نامه قبلي كه منجر به ايجاد اظهار نامة جديدي خواهد شد اقدام ميكند.
پس از اصلاحيه يا اظهار نامه متمم در يك نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به صاحب كالا تحويل داده مي شود. رئيس سرويس ارزيابي اظهار نامه نهايي اصلاح شده را ارزيابي سيستمي نموده و پس از درج شماره ارزيابي در محل مربوطه (قسمت(ب) اظهار نامه)، آن را امضاء كرده به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال ميكند.
مرحله چهارم:پرداخت و ترخيص
پس از ارزيابي سيستمي و امضاء اظهار نامه توسط رئيس سرويس ارزيابي، اظهار نامه و فيش بانكي به صندوق تحويل مي شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سيستم فراخواني و مبلغ فيش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سيستم در خانه ۴۷ اظهار نامه مقابله مي كند و در صورت تائيد،رسيد صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه هاي اظهار نامه در رايانه تكميل، كنترل و تائيد،مي نمايد. پس از آن فيش بانكي از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمركي اقدام ميشود.
پروانه چاپ شده بوسيله مسئول صندوق مهر و امضاء شده، شماره آن در دفتر مربوطه وارد ميگردد سپس با اخذ رسيد به صاحب كالا تحويل ميشود.
دستورالعمل اجرايي گردش اظهارنامه صادراتي در پروژه نگار جهت مراجعين
مرحله اول :ورود اطلا عات
صاحب كالا يا نماينده قانوني وي به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در يافت فرم اوليه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستي در متن و ظهر اظهار نامه‌ مي نمايد ، همكاران گمركي مستقر در اين قسمت آماده كمك به مراجعين جهت رفع اشكالات و پاسخگويي به سئوالات مطروحه مي باشند
پس از تكميل اظهار نامه اوليه و تحويل آن به قسمت ورود اطلاعات،اطلاعات اظهار نامه وارد سيستم ميشود.
قابل ذكر است كه اظهار كننده مي بايست ارزش كالا و وجوهي را كه خود محاسبه نموده به تفكيك در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد كننده با توجه به كد هاي مندرج در جزوه (سند واحد اداري (s.a.d) ) درج نمايد كه طبعأ اين ارقام بايد با ارقام محاسبه شده بوسيله كامپيوتر يكسان باشد.در صورت مغايرت اين محاسبات با ساير اطلاعات وارد شده در سيستم، قبل از شروع مرحله بعدي مي بايست اين اختلافات مشخص وبرطرف شود سيستم داراي قابليت كنترل مشخصات صاحب كالا و اعتبار كارت بازرگاني وي مي باشد.با ورود كد كالا سيستم كد اسناد و مجوزهاي لازم براي صدور آن كالاي خاص را در خانه ۴۴ اظهار نامه وارد ميكند كه بايستي اين كدها بوسيله كارشناسي تطبيق اسناد ملاحظه و از الصاق آن به اظهار نامه اطمينان حاصل نمايد. پس از ورود اطلاعات وهمچنين ورود هزينه هاي متعلقه به كالا. كاربراظهار نامه موجود در سيستم را از طريق رايانه خود ورايانه مركزي كنترل و پس از اخذ تائيديه ، نسبت به ذخيره نمودن اظهارنامه در رايانه كاربر و رايانه مركزي اقدام مي نمايد (شماره ذخيره محلي توسط كاربر در قسمت بالاي اظهار نامه يادداشت مي شود )رايانه مركزي ضمن ذخيره نمودن اظهارنامه (شماره ذخيره در سرور‏)را در خانه شماره ۷درج مي كند
در مراحل مختلف انجام تشريفات گمركي، اظهار نامه توسط اين شماره عطف و كد اظهار فراخواني وعمليات لازم بر روي آن انجام مي گيرد. پس از پايان مراحل مذكور،اظهار نامه چاپ و به ضميمه اظهار نامه دستي به صاحب كالا يا نماينده قانوني وي تحويل داده مي شود تا پس از مقابله وكنترل امضاء نمايد.
چنانچه دراين مرحله مغايرتي مشاهده شود،كاربر توسط شماره ذخيره محلي، اظهار نامه را فراخواني ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از كنترل محلي وكنترل با سرور، اظهار نامه قبلي را از رايانه محلي خود حذف واظهار نامه جديد اصلاح شده را جايگزين آن ميكند.
مرحلة دوم: پذيرش اظهار نامه
اظهار كننده اظهار نامة چاپي را به ضميمه اسناد مورد لزوم (بر اساس كدهاي مندرج در متن اظهار نامه) وفيش بانكي جهت رسيدگي به قسمت پذيرش اظهار نامه تسليم مي نمايد.
در اين قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالي مورد رسيدگي قرار مي گيرد.
مسئوليت صحت مندرجات اسناد و مدارك تسليمي و كامل بودن آنها به عهدة صاحب كالا مي باشد.
پس از فراخواني اظهار نامه از رايانه مركزي و اقدام نمودن به عمليات ثبت(كوتاژ) ، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رايانه مركزي،سيستم نسبت به تخصيص يك شماره تحت عنوان شمارة ثبت اظهارنامه (كوتاژ) عمل خواهد نمود، در غير اينصورت اظهارنامه جهت اصلاح يا تكميل به اظهار كننده برگشت داده خواهد شد. در چنين حالتي اظهار كننده مي بايست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وي انجام ويك چاپ جديد تهيه وبكار گرفته شود.
كالا از تاريخ پرداخت مبالغ تعيين شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقي ميشود.
صاحب كالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سيستم، حق هرگونه تغيير يا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذيرش اظهار نامه كلية اسناد ارا ئه شده، به استثناء فيش بانكي به اظهار نامه الصاق ولاك و مهر ميشود. سپس شمارة ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپي) به طور دستي درج و اظهار نامه و اسناد ضميمه به همراه يك برگ اظهار نامه (كه به عنوان پروانه صادراتي مورد استفاده قرار مي گيرد)جهت انجام عمليات ارزيابي به قسمت ارزيابي ارسال ميگردد.
مرحله سوم : كنترلهاي گمركي
در اين مرحله ارزيابي فيزيكي كا لا انجام مي شود پس از ارزيابي، ارزياب نسبت به ظهر نويسي اظهار نامه وهمچنين ظهر نويسي اظهار نامه نهايي (يا پروانه گمركي)اقدام و آن را به رئيس سرويس ارزيابي صادرات ارائه مي كند. رئيس سرويس ارزيابي توسط شماره عطف وكد اظهار كننده كه در متن اظهار نامه نوشته شده اظهار نامه مربوطه را فراخواني وبه ارزيابي اظهار نامه توسط سيستم مبادرت نموده و شماره ارزيابي تعيين شده توسط سيستم را به صورت دستي در محل مربوطه(‏قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء ميكند.
چنانچه عمليات ارزيابي منجر به تغييراتي در اظهار نامه شود، رئيس سرويس ارزيابي يا كارشناس مربوطه نسبت به اصلاح اظهار نامه قبلي كه منجر به ايجاد اظهار نامة جديدي خواهد شد اقدام ميكند.
سپس اظهار نامه اصلاح شده در يك نسخه چاپ و ضميمه اظهار نامه قبلي شده تا صاحب كالا پس از امضاء آن به رئيس سرويس ارزيابي مراجعه نموده و نسبت به ارزيابي سيستمي و امضاء آن اقدام كند.

مرحله چهارم:پرداخت و ترخيص
پس از ارزيابي سيستمي و امضاء اظهار نامه توسط رئيس سرويس ارزيابي، اظهار نامه و پروانه گمركي ظهر نويسي شده و فيش بانكي به صندوق تحويل مي شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سيستم فراخواني و مبلغ فيش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سيستم در خانه ۴۷ اظهار نامه مقابله مي كند و در صورت تائيد،رسيد صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه هاي اظهار نامه در رايانه تكميل، و پس از كنترل و تائيد چاپ و امضاء نموده، به اظهار كننده ارائه مي دهد پس از آن فيش بانكي از اسناد جدا و شماره كوتاژ اظهار نامه را در ظهر فيش جهت برقراري ارتباط بين فيش اظهار نامه درج مي كند
سپس اقدام به چاپ پروانه گمركي بروي اظهار نامه ظهر نويسي شده كرده آن را به همراه ساير اسناد واظهار نامه با ستثنا، فيش بانكي جهت امضا، رئيس سرويس ارزيابي به قسمت كنترلهاي گمركي تحويل مي نمايد .
مطالبی درمورد حق العمل کاری
فصل چهارم كتاب قانون امور گمركي – حق العمل كاري در گمرك
بخش يكم – تعريف حق العملكار و شرايط عمومي حق العملكاري در گمرك
ماده ۳۷۶- حق العمل كاردر گمرك به شخصي (اعم از حقيقي يا حقوقي) اطلاق ميشود كه تشريفات گمركي كالاي متعلق به شخص ديگري را به وكالت از طرف آن شخص در گمرك انجام بدهد كسانيكه بدون داشتن كارت حق العمل كاري تشريفات گمركي كالا را به وكالت انجام مي دهند نمي توانند بيش از ۱۰ مرتبه در سال به اين كار اقدام نمايند. مستخدمين تجارتخانه ها يا مستخدمين حق العمل كاران كه منحصرأ كارهاي آن تجارتخانه يا آن حق العمل كار را در گمرك انجام مي دهند مشمول مقررات ماده ۳۸۲ اين آئين نامه خواهند بود.
ماده ۳۷۷- هيچ شخصي بعنوان حق العمل كار در گمرك پذيرفته نميشود مگر اينكه پروانه مخصوص اين شغل را از اداره كل گمرك تحصيل نموده باشد.
پروانه حق العمل كاري در گمرك به اشخاصي داده ميشود كه داراي كارت بازرگاني بوده و حائز شرايط مذكور در زير باشند:
۱/تابعيت ايران
۲/ سن كمتر از بيست و پنج سال نباشد.
۳/نداشتن محكوميت به جنحه و جنايت و عدم سابقه قاچاق در گمرك به گواهي كتبي مقامات مربوط.
۴/حداقل داشتن ديپلم دبيرستان ، دارندگان مدارك تحصيلي بالاتر در شرائط مساوي حق تقدم خواهند داشت .
۵/كارمند دولت نباشد.
۶/پذيرفته شدن در امتحان قانون امور گمركي و آئين نامه آن كه از طرف گمرك هر سال يكبار بعمل خواهد آمد.
تبصره – اشخاصيكه در تاريخ تصويب اين آئين نامه بيش از سه سال سابقه حق العمل كاري دارند از داشتن مدرك تحصيلي فوق و دادن امتحان معاف خواهند بود ولي پس از يكسال تمديد كارت حق العمل كاري آنها موكول به توفيق در امتحان موضوع اين ماده خواهد بود.
ماده ۳۷۸- حق العمل كاران به دو طبقه تقسيم و از آنان وجه الضمان نقدي يا تضمين بانكي به شرح زير اخذ ميشود :
۱/كساني كه درآمد غيرخالص حق العمل كاري سالانه آنها تا چهارصد هزار ريال باشد يكصد هزار ريال.
۲/كساني كه درآمد غيرخالص حق العمل كاري سالانه آنها از چهارصد هزار ريال به بالا باشد دويست هزار ريال.
تبصره ۱- وجوهي كه به عنوان وجه الضمان اخذ ميشود تا موقعي كه حق العمل كار در گمرك به شغل خود ادامه مي دهد بايد در بانك به حساب سپرده ثابت گذارده شود و سود آن عايد صاحب وجه ميگردد.
تبصره ۲- در صورتيكه ميزان درآمد حق العمل كار در يك سال طبق دفتر مذكور در ماده ۳۸۳ اين آئين نامه از حد نصاب تجاوز نمايد موظف است موقع تمديد پروانه تضمين خود را به تناسب كاركرد سالانه افزايش دهد.
ماده ۳۷۹- براي تحصيل پروانه حق العمل كاري در گمرك داوطلبان اين شغل بايد كتبأ ازگمركي كه مي خواهند در آنجا حق العمل كاري كنند درخواست صدور پروانه نمايند متقاضي بايد به درخواست خود مدارك حائز بودن شرايط مذكور در ماده ۳۷۷ اين آئين نامه كه از طرف مقامات صلاحيتدار بايد صادر شده باشد با سه قطعه عكس ضميمه نمايد، رئيس گمرك مزبور درخواست و ضمائم آن را رسيدگي و تحقيقاتي نيز درباره سوابق متقاضي بعمل آورده درصورتيكه اشكالي در قبول تقاضا به نظرش نرسد پروانه صادر و امضاء‌و آن را به ضميمه درخواست و ضمائم ضمن گزارش براي تصويب و امضاء به اداره كل گمرك ارسال مي دارد . موقع تسليم پروانه به ذينفع بايد به نسبت درجه بندي به ترتيب ۱۰۰ و ۲۰۰ ريال از او اخذ و معادل آن تمبر به پروانه الصاق و ابطال شود.
تبصره ۱- درخواست حق العمل كاري روي اوراق چاپي طبق نمونه مخصوص تنظيم و امضاء متقاضي بايد در ذيل تقاضانامه از طرف دفاتر اسناد رسمي گواهي شده باشد.
تبصره ۲- اشخاصي كه در گمركهاي مختلف مي خواهند به حق العمل كاري بپردازند در تقاضاي خود بايد اين نكته را تصريح نمايند و درخواست خود براي صدور پروانه مستقيمأ به اداره كل گمرك تسليم دارند. اداره كل گمرك مجاز است به تناسب حجم كار و خصوصيات هر يك از گمرك خانه ها تعداد حق العمل كاران را تعيين و محدود نمايد و براي تأمين اين منظور ادارات گمرك شهرستانها موظفند تا قبل از پايان دي ماه هر سال عده حق العمل كاران موظفند تا قبل از پايان دي ماه هر سال عده حق العمل كاران را كه در سال بعد مورد احتياج خواهد بود به مركز گزارش دهند تا اداره كل گمرك براي صدور پروانه جديد با رعايت مفاد ماده ۳۷۷ اين آئين نامه و حق تقدم از نظر معدل امتحانات مربوط اقدام نمايد.
**۱ ماده ۳۸۰- مدت اعتبار پروانه حق العمل كاري فقط يكسال از تاريخ صدور آن است درصورتيكه دارنده پروانه مايل به ادامه حق العمل كاري در گمرك باشد بايد قبل از انقضاء مدت و با پرداخت بهاي تمبر پروانه و تسليم دفتر مخصوص حق العمل كاري موضوع ماده ۳۸۳ اين آئين نامه درخواست تمديد آن را از گمركي كه پروانه را گرفته بكند رئيس گمرك محل درصورتيكه تخلفي كه مستلزم محروميت دائم يا موقت از شغل حق العمل كاري باشد از متقاضي نديده و ادامه شغل او را صلاح بداند مي تواند با ملاحظه دفتر حق العمل كاري سال قبل و پلمپ و امضاي دفتر حق العمل كاري سال بعد تا يكسال ديگر پروانه را در صورتيكه حق العمل كار سابقه ترخيص سالانه حداقل يكصد اظهارنامه در گمرك خانه هاي درجه ۱ يا پنجاه اظهارنامه در گمرك خانه هاي درجه ۲ يا ۲۵ اظهارنامه در گمرك خانه هاي درجه ۳ داشته باشد تمديد نمايد.
تبصره – درجه بندي گمرك خانه هاي موضوع اين ماده اول دي ماه هر سال وسيله اداره كل گمرك تعيين و اعلام ميگردد.
ماده ۳۸۱- حق العمل كار موظف است اصل وكالتنامه رسمي ثبتي اشخاصي كه به حساب آنها تشريفات گمركي را انجام مي دهد طبق نمونه اي كه اداره كل گمرك تعيين مي نمايد تنظيم و به اداره كل گمرك تسليم و رونوشت گواهي شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسليمي ضميمه نمايد.
ماده ۳۸۲- براي مستخدمين تجارتخانه ها و مستخدمين حق العمل كاران كه جهت انجام تشريفات گمركي يا كمك در انجام امورگمركي به گمرك مراجعه و منحصرأ كارهاي مربوط به تجارتخانه يا حق العمل كار مربوط را انجام مي دهند با رعايت شرايط و تشريفات زير كارت مخصوصي صادر ميگردد.
الف – اين قبيل اشخاص علاوه بر داشتن سواد درحدود سوم دبيرستان وداشتن اطلاعات مربوط به امور گمركي بايد داراي شرايط مقرر در بندهاي ۱ و ۳ و ۵ ماده ۳۷۷ اين آئين نامه باشند و درباره اين قبيل مستخدمين حداقل سن بيست سال خواهد بود.
ب – اگر فقط بعنوان كمك در انجام تشريفات گمركي دخالت نمايند بايد معرفينامه اي كه امضاي آن در دفاتر اسناد رسمي گواهي شده باشد از طرف تجارتخانه يا حق العمل كار با تعيين حدود مداخله در امور ارائه نمايند در اين صورت حق امضاي اوراق و اظهارنامه را نداشته و اين قبيل اوراق فقط با امضاي بازرگانان يا حق العمل كاري كه از طرف صاحب كالا وكالت دارد درگمرك قبول ميشود.
ج – اگر بخواهند اظهارنامه و اوراق را نيز امضا كنند بايد وكالتنامه رسمي و ثبتي با رعايت شرايط ماده ۳۸۱ اين آئين نامه از از صاحب كالا در دست داشته و به گمرك تسليم و رونوشت گواهي شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسليمي ضميمه نمايند.در صورتيكه چنين اختياري از طرف حق العملكار به مستخدم خود داده شود به شرطي پذيرفته ميشود كه آن حق العمل كار طبق وكالتنامه صاحب كالا كه به گمرك تسليم نموده وكالت در توكيل هم داشته باشد. در هر دو حال دهنده معرفي نامه يا وكالتنامه بايد نسبت به اعمال شخص معرفي شده به گمرك به شرح زير ضمانت كتبي بسپارد.
اينجانب …………. داراي كارت بازرگاني / پروانه حق العمل كاري شماره صادره اتاق بازرگاني و صناع ايران / گمرك تعهد مي نمايم هر گاه در اثر اعمال آقاي ………. به اداره كل گمرك جمهوري اسلامي ايران ضرر و زياني وارد شود و يا در اثر تخلف از مقررات گمركي جريمه به او تعلق بگيرد ضرر و زيان وارده را جبران و جريمه متعلق را طبق نظر گمرك پرداخت نمايم.
د – براي هر يك از اين اشخاص پس از تسليم معرفينامه يا وكالتنامه (اصل يا رونوشت گواهي شده ) و اسناد و مدارك مقرر رئيس اداره در صورتيكه آن را حائز شرايط تشخيص داد كارت مخصوصي مبني بر حدود اختياراتيكه از طرف معرف يا موكل به دارنده آن داده شده است براي مدتي كه از يكسال تجاوز نخواهد كرد صادر مي نمايد. كارتهاي مزبور در دو نسخه صادر و به هر دو نسخه بايد عكس دارنده آن الصاق و با دريافت پنجاه ريال به نسخه اول تمبر الصاق و ابطال شود.
نسخه اول كارت به ذينفع تسليم نسخه دوم در پرونده مربوط به حق العمل كار معرف يا موكل ضبط ميشود و اگر دارنده كارت مستخدم تجارتخانه باشد براي او پرونده مخصوصي باز و نگهداري ميشود.
تبصره - حق العمل كاران مي توانند با توجه به حجم كار خود در گمرك عده لازم نماينده را با تشخيص رئيس گمرك و رعايت مقررات مربوط معرفي نمايند.
ماده ۳۸۳- حق العمل كار موظف است تمام عملياتي را كه در گمرك به وكالت اشخاص انجام مي دهد در دفتر مخصوص ثبت نمايد اين دفتر به هزينه حق العمل كار طبق نمونه و دستوري كه گمرك مل مي دهد نگاهداري ميشود و قبل از شروع به ثبت بايد برگهاي آن از طرف گمرك محل شماره گذاري و دفتر پلمپ شود و در اولين برگ دفتر مزبور نام و نشاني حق العمل كار و شماره و تاريخ پروانه صادره از اداره كل گمرك و همچنين تعداد برگهاي آن قيد و به امضاي رئيس گمرك برسد و سپس در مقابل رسيد حق العمل كار تسليم شود.
ماده ۳۸۴- رئيس گمرك حق دارد هر موقعي كه بخواهد دفتر حق العمل كار را رسيدگي كند و حق العمل كار موظف است به محض اخطار كتبي رئيس گمرك دفتر خود را بلافاصله جهت رسيدگي به اختيار او بگذارد رئيس گمرك يا نماينده او در هر دفعه كه دفتر را رسيدگي مي كنند بايد رويت خود را با قيد تاريخ در زير آخرين ثبت يادداشت و امضا نمايد.
ماده ۳۸۵- حق العمل كار مكلف است دفتر مزبور را هميشه مرتب و بدون حك و خدشه نگهدارد.
بخش دوم – تخلفات حق العملكاران و مجازات آنها
ماده ۳۸۶- هرگاه حق العمل كاردر ضمن اشتغال به شغل حق العمل كاري درگمرك عمدأ‌ اظهارنامه خلاف واقع تنظيم و يا اقدامي برخلاف قانون و آئين نامه گمركي مرتكب شود كه متضمن زيان مالي دولت باشد تخلف او به پيشنهاد گمرك در كميسيوني مركب از نمايندگان وزارت اقتصاد و اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران و اداره كل گمرك جمهوري اسلامي ايران رسيدگي و در صورت ثبوت تخلف طبق رأي قطعي كميسيون مزبور پروانه حق العمل كار متخلف به صورت موقت يا دائم باطل خواهد شد . (ماده ۳۶ قانون امور گمركي) چنانچه حق العمل كار در ارتكاب قاچاق گمركي دخالت داشته باشد علاوه بر اجراي مقررات بالا مشمول مقررات مرتكبين قاچاق نيز خواهد بود.
تبصره – هرگاه حق العمل كار متخلف از اشخاص حقوقي باشد مقررات اين ماده هم شامل شخص حقوقي مزبور و هم شامل كساني كه در آن شخصيت حقوقي داراي حق امضاء بوده و اظهارنامه خلاف را امضا كرده و يا در آن اقدام خلاف مداخله داشته اند مي باشد و هر گاه حق العمل كار مزبور از اشخاص حقيقي باشد در مدت ممنوعيت نمي تواند بعنوان شخصي كه داراي امضاء در يك شخصيت حقوقي حق العمل كاري است در امور حق العمل كاري گمركي مداخله نمايند.
ماده ۳۸۷- گمرك هر محل بايد براي هر يك از حق العمل كاراني كه با تحصيل پروانه مشغول حق العمل كاري در گمرك آن محل باشند پرونده مستقلي مركب از سه پوشه نگاهدارد. اوراقيكه در اين پرونده ها هميشه بايد موجود باشد به شرح زير است:
پوشه اول – درخواست متقاضي براي تحصيل پروانه
رونوشت يا فتوكپي گواهي شده پروانه حق العملكاري
فتوكپي گواهي شده كارت بازرگاني موضوع ماده ۳۷۷ اين آئين نامه ورقه رسيد دفتر حق العمل كاري موضوع ماده ۳۸۳ اين آئين نامه.
پوشه دوم – يك نسخه از هر صورتمجلس تخلف يا صورتمجلس قاچاق كه بر عليه او در گمرك تنظيم ميشود.
پوشه سوم – هر نوع مكاتبات و مراسلات ديگري كه در مورد شخص حق العمل كار مبادله ميشود.
قانون اصلاح ماده ۳۸۰ آئين نامه اجرائي قانون امور گمركي كه در تاريخ سيزدهم ارديبهشت ماه سال ۱۳۶۲ به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده است
** ماده واحده :
مقررات قسمت اخير ماده ۳۸۰ آئين نامه اجرائي قانون امور گمركي راجع به تعيين حد نصاب اظهارنامه ترخيص توسط حق العمل كاران گمرك در سال و تبصره ذيل آن لغو و بصورت زير اصلاح ميگردد.
ماده ۳۸۰ اصلاحي – مدت اعتبار پروانه حق العمل كاري فقط يكسال از تاريخ صدور آن است در صورتيكه دارنده پروانه مايل به ادامه حق العمل كاري در گمرك باشد بايد قبل از انقضاء مدت و با پرداخت بهاي تمبر پروانه و تسليم دفتر مخصوص حق العمل كاري موضوع ماده ۳۸۳ اين آئين نامه و درخواست تمديد آن را از گمركي كه پروانه را گرفته بكند، رئيس گمرك محل در صورتيكه تخلفي كه مستلزم محروميت دائم يا موقت از شغل حق العمل كاري باشد از متقاضي نديده و ادامه شغل او را صلاح بداند ،‌مي تواند با ملاحظه دفتر حق العمل كاري سال قبل پلمپ و امضاي دفتر حق العمل كاري سال بعد تا يكسال ديگر پروانه را تمديد نمايد