مسئوليت حرفه اي وكيل

حق الوكاله وكيل
نوع و ميزان حق الوكاله وكيل جز در مواردي كه حق الوكاله به وسيله قانون يا توسط دادگاه تعيين مي گردد، تابع قرارداد وكالتي است كه ميان وكيل و موكل منعقد مي شود.
۱. زمان توافق بر حق الوكاله
برطبق مقررات نمونه كانون وكلاي دادگستري آمريكاLBA,Model Rules وكيل بايد در همان مراحل اوليه ارتباط با موكل به يك توافق روشن و ترجيحاً كتبي، در مورد حق الوكاله دست يابد.
در ذيل مقررات ايالت كاليفرنيا در مورد دعاوي كه در آنها مبلغ حق الوكاله به صورت درصد تعيين مي گردند توضيح داده شده است.
در مواردي كه ميزان حق الوكاله به نسبت در صد تعيين شده باشد، چنانچه مبلغ حق الوكاله افزون بر هزار دلار باشد، قرارداد وكالت بايد كتبي بوده و درآن مسائلي چون نوع دعوي، وظايف متقابل وكيل و موكل نسبت به يكديگر، نرخهاي ساعتي و ساير هزينه هايي كه به عهده موكل است تصريح مي گردد. ضمناً در قرارداد وكالت بايد تصريح شود كه آيا وكيل داراي بيمه جبران خسارت در صورت تقصير Malpractice Insurance مي باشد يا خير و در صورتي كه فاقد چنين بيمه اي است در كانون وكلا تعهد به جبران خسارت شخصي Pledge of personal Responsililsty سپرده است .
در موارد زير قرارداد كتبي حق الوكاله ميان وكيل و موكل اجباري نيست:
الف: در صورتي كه موكل شركت باشد
ب: موكل كتباًاعلام داشته كه از قرارداد كتبي در مورد حق الوكاله انصراف داده است.
ج: خدمات حقوقي از نوعي است كه قبلاً توسط وكيل براي موكل انجام گرفته و حق الوكاله آن نيز با توافق طرفين تعيين و پرداخت گرديده است.
د: در مواردي كه وكيل مي بايستي فوراً نسبت به دفاع از حقوق موكل اقدام كند و تاخير به علت تنظيم قرارداد موجب ضرر موكل خواهد گرديد.
۲. مقررات مربوط به حق الوكاله هاي غير معقول Discipline for Unreasonable Fee
دادگاهها قراردادهاي غيرعادلانه مربوط به حق الوكاله را به موقع اجرا نخواهنند گذاشت و وكيلي كه قصد گرفتن حق الوكاله غيرعادلانه را داشته باشد در معرض مجازات هاي انتظامي قرار خواهد گرفت.
الف) ضوابط عادلانه بودن حق الوكاله Reasonablenee Factors
بعضي از ضوابطي كه براي تعيين عادلانه بودن يا نبودن حق الوكاله در نظر گرفته مي شوند عبارتند از:
مدت و كار لازم براي اجراي مورد وكالت، درجه مشكلي مسائل مورد وكالت، اينكه آيا حق الوكاله مبلغ منحصر بفردي است كه وكيل حق گرفتن آن را دارد و يا بابت خدماتي جداگانه از موكل هزينه هايي دريافت ميكند، مبلغي كه ساير وكلا در منطقه براي انجام خدماتي مشابه بعنوان حق الوكاله دريافت مي دارند، ميزان خواسته و نتيجه حاصل از دعوي، طول مدت زماني كه وكيل درگير پرونده بوده است و طول مدت زمان هايي كه وكيل صرف ارتباط و تماس با موكل خود كرده است، تجربه، شهرت و كارداني عملي وكيل و بالاخره اينكه آيا حق الوكاله به صورت قطعي و يا به نسبت درصد از حقوق استيفا شده موكل تعيين گرديده است.
ب‌) چه هزينه هايي را وكيل مي تواند و چه هزينه هايي را نمي تواند به طور مستقل از موكل مطالبه كند؟ Items that may or may not billed to client
وكيل در قرارداد وكالت بايستي اصولي را كه براساس آنها اين نوع خدمات و هزينه هاي توسط موكل بايد پرداخت گردند را تعيين كند.
وكيل نمي تواند بعنوان هزينه دفتر وكالت خود از موكل مبلغي دريافت كند ولي چنانچه خدمات ويژه اي در دفتر خود به موكل ارائه داده است مي تواند هزينه هاي آن خدمات انحصاري را مطالبه كند. مثلاً چنانچه طرف دعوي را براي مذاكره به دفتر خود و يا رستوران دعوت كرده است مي تواند هزينه هاي آن را مطالبه كند و همچنين هزينه هايي چون تكثير اسناد تلفن راه دور، تحقيقات كامپيوتري و اضافه كار منشي و كارمندان براي انجام كارهاي فوق العاده را مي توان مطالبه كند. ضمناً يادآوري مي شود كه وكيل نمي تواند وقتي را كه صرف كرده است هم زمان از دو موكل خود مطالبه حق الزحمه كند مثلاً در يك مسافرت از يك موكل حق السفر به صورت ساعتي دريافت و از موكل ديگر به خاطر خدمتي كه در اين مسافرت براي او انجام داده است مطابه وجه كند بلكه بايد همين حق السفر را بين آنها سرشكن كند.
۳. غيرقانوني بودن توافق بين وكلا براي تعيين حداقل و حداكثر حق الوكاله
Price Fixing Agreements توافق هايي كه بين وكلا براي تعيين حداقل و حداكثر حق الوكاله به عمل آيد برخلاف قانون ضد انحصار Anti Trust محسوب شده و غيرقانوني است.
۴. وصول و تقسيط حق الوكاله Collection and Financing Attorney's Fees
الف) پيش پرداخت Payment In Advance
وكيل ممكن است از موكل خود بخواهد تا تمام وقت و يا قسمتي از حق الوكاله را نقداً در زمان تنظيم قرارداد بپردازد ولي چنانچه وكيل بعداً استعفا داده و يا عزل گردد مكلف است آن قسمت از حق الوكاله را كه در قبال آن كاري انجام نداده است مسترد دارد.
ب) قبول مال به عنوان حق الوكاله Property for Services
وكيل مي تواند به ازاي خدمات حقوقي ارائه شده توسط خود به موكل مالي از وي قبول كند به شرط آنكه اين مال حق مالكيت و يا منافع ديگري در موضوع مورد وكالت نبوده و از لحاظ مالكيت مورد اختلاف نباشد. ولي در بررسي عادلانه بودن چنين حق الوكاله اي دقت نظر خاصي به كار مي رود تا مسلم شود وكيل موكل خود را در اين معامله مغبون نكرده باشد.
ج‌) قطع ارايه خدمات Cutting off Sercives
وكيل نبايد ارايه خدمات خود را منوط به وصول حق الوكاله كرده و شرط كند كه در صورت عدم وصول به موقع حق الوكاله، ارايه خدمات خود را متوقف خواهد كرد و به اين ترتيب موكل را در شرايط نامناسبي رها كند.
د‌) پرداخت حق الوكاله به صورت تقسيط يا وام و ضمانت اجراي آن credit arrangements and security
وكيل مي تواند به موكل خود اجازه دهد تا حق الوكاله را از طريق كارت اعتباري پرداخت كرده و يا براي پرداخت آن از وام بانكي استفاده كرده و يا آن را به وسيله سفته هاي مدت دار با بهره بپردازد. دراين صورت چنانچه قوانين محلي اجازه دهند وكيل مي تواند براي تضمين طلب خود برروي اموال موكل حق رهن Attorneys Line بگذارد.
۵. تعيين حق الوكاله به نسبت به درصد Contingent Fees
اصولاً قوانين مربوط به وكالت در آمريكا مخالفتي به گرفتن حق الوكاله به صورت (پورسانت)، كه طبق آن حق الوكاله وكيل درصدي از محكومي به تعيين شود، ندارد.
الف: مواردي كه تعيين حق الوكاله كه به صورت درصد ممنوع است: در مقررات نمونه كانون وكلاي دادگستري آمريكا در موارد زير تعيين حق الوكاله به صورت درصد را ممنوع ساخته است:
اولا: دعاوي جزايي
ثانياً: دعاوي خانوادگي زيرا در اين نوع دعاوي وجود منافع در صد از حاصل دعوي موجب طلاق شده و يا در تعيين نفقه و همچنين در ارزيابي اموال مشترك ايجاد اخلال مي كند.
ب: ساير محدوديتهاي مربوط به تعيين حق الوكاله به صورت درصد
چنانچه تعيين حق الوكاله به صورت در صد منافع موكل را به خوبي تامين نمي كند وكيل موظف است طرف ديگر تعيين حق الوكاله را به موكل ارائه و معني آن را تفهيم كند.
ج: لزوم تنظيم قرارداد كتبي در مورد حق الوكاله به صورت درصد
مقررات نمونه كانون وكلاي دادگستري آمريكا – مقرر مي دارد كه قرارداد حق الوكاله به صورت درصد بايستي كتبي بوده و در آن نحوه محاسبه درصد و هزينه هايي كه بايد قبل از تعيين درصد از محكوم به كسر گردد، مشخص گردد و اصولاً روشن باشد كه آيا كسر هزينه ها قبل يا بعد از محاسبه حق الوكاله خواهد بود.
۶. اختلافات مربوط به حق الوكاله
وكيل بايد سعي كند اختلافات مربوط به حق الوكاله را دوستانه حل وفصل كند و نبايد براي وصل حق الوكاله به طرح دعوي در دادگاه متوسل شود مگر براي جلوگيري از تقلب و خنثي كردن ترفندهاي موكل.
۷ تقسيم حق الوكاله با ساير وكلا Fee splitting with other Lawyers
به طور كلي وكيل نمي تواند حق الوكاله خود را با وكيل ديگري تقسيم كند مگر در دومورد استثنايي زير:
الف) در داخل موسسه حقوقي خود: وكيل مي تواند حق الوكاله خود را در داخل موسسه حقوقي خود با ساير وكلا تقسيم كند از طرف ديگر موسسه حقوقي مي تواند به يك همكار قديمي كه در موسسه بازنشسته شده و يا برطبق توافق جدا شده است ماهيانه مبلغي بپردازد.
ب) تقسيم حق الوكاله در خارج از موسسه حقوقي: يك وكيل با وجود شرايط ذيل مي تواند حق الوكاله خود با وكيل ديگري كه عضو موسسه حقوقي او نيست تقسيم كند.
اولاً: موكل بداند كه وكيل او حق الوكاله خود را با وكيل ديگري تقسيم مي كند و اعتراضي نداشته باشد.
ثانياً: مجموع حق الوكاله اي كه موكل به هر دو وكيل مي پردازد عادلانه باشد.
ثالثاً: تقسيم بايستي به نسبت كار و مسئوليتي باشده كه هريك از وكلا انجام داده و يا انجام آن را عهده گرفته اند و چنانچه برابر مقررات نمونه Model rules، تقسيم به نحو ديگري انجام مي گيرد بايد دو شرط اعمال گردد: اولاً: اين تقسيم با رضايت موكل باشد، ثانياً وكلا مشتركاً مسئوليت كل دعوي را بعهده بگيرند.
۸. معرفي و ارجاع پرونده: Forwarding or Referral Fees
چنانچه وكيلي فقط پرونده اي را به وكيل ديگر معرفي كرده يا ارجاع دهد و شخصاً هيچ گونه كاري در روي پرونده انجام ندهد، وكيل دوم كه تعقيب پرونده را بعهده گرفته است، نمي تواند هيچ گونه سهمي از حق الوكاله را به وكيل اول كه كار را معرفي يا ارجاع كرده است، به عنوان حق معرفي يا ارجاع، بپردازد چه در اين صورت شرط سوم از شرابط سه گانه فوق (تقسيم حق الوكاله به نسبت كارو مسئوليت )تحقق پيدا نمي كند.
و: وظيفه حفظ اسرار موكل توسط وكيل Lawyers Duty of Confidentiality
وكيل بدون رضايت موكل، حق افشاي هيچ گونه اطلاعاتي در مورد روابط وكالتي خود با موكل را ندارد.
۱. رابطه ميان مقررات اخلاقي حفظ اسرار موكل با مقررات مربوط به مصونيت اسرار موجود ميان وكيل و موكل از افشار در دادگاه Relation Between Ethical Duty and Attprney- Client Privi Lege
الف) اجبار در مقابل شايعات Compulsion VS. Gossip
مصونيت اسرار ميان وكيل و موكل يكي از قواعد مطلق ادله اثبات دعوي است كه به موجب آن قوه مجريه حق ندارد وكيل را مجبور به افشاي اطلاعات مربوط به موكل خود كند.
برعكس قاعده اخلاقي حفظ اسرار موكل، وكيل را از افشا يا به كار بردن هر نوع اطلاعات محرمانه كه در جريان انجام وظايف وكالت به آنها دسترسي پيدا كرده است منع مي كند. بنابراين قاعده اخلاقي حفظ اسرار موكل به مراتب از قاعده مصونيت اسرار وسيع تر است زيرا نه فقط شامل آن دسته اطلاعات سري مصون از افشا مي شود بلكه شامل كليه اطلاعات و مسايلي راجع به موكل مي شود كه در جريان اجراي وظيفه نمايندگي موكل به آنها دسترسي پيدا كرده است و ممكن است اصل مصونيت اسرار مشمول آنها نگردد.
ب‌) نوع اطلاعات مورد شمول Kinds of Information Covered
همانطور كه فوقاً بيان شد قاعده مصونيت وكيل از افشا فقط اطلاعات محرمانه ميان وكيل و موكل و همچنين بين نمايندگان آنها، را مورد حمايت قرار مي دهد. در صورتي كه وظيفه اخلاقي علاوه بر اطلاعات محرمانه فوق هرگونه اطلاعاتي را كه وكيل در جريان نمايندگي خود از موكل به دست آورده است، صرف نظر از منبعي كه اين اطلاعات از آن به دست آمده است را مورد حمايت قرار ميدهد.
ج‌) حق استفاده از اين اطلاعات در مقابل حق عدم افشا Disclosure VS.Use
امتياز مصونيت وكيل در افشااسرار موكل دولت را منع مي كند كه وكيل را مجبور به افشا ي استفاده از اسرار محرمانه و يا ساير اطلاعات محرمانه به ضرر موكل خود كند.
۲. خلاصه اصل مصونيت وكيل و موكل Summary of Attorney- Client Privilege
به موجب اين اصل يا امتياز دادگاه يا هر مرجع قضايي ديگر نمي تواند وكيل يا نمايندگان قانوني آنها را مجبور به افشاي اطلاعات محرمانه مربوط به ارتباطات حرفه اي خود با موكل كند.
الف) موكل Client: مصونيت عدم افشا شامل كليه ارتباطات و مدارك اوليه كه منجر به ايجاد روابط ميان وكيل و موكل شده است، مي شود.
چنانچه موكل شخصي حقوقي باشد از يك طرف اين امتياز مشمول كليه ارتباطات ميان وكيل و كارمندان عاليرتبه شركت است و از طرف ديگر شامل ارتباطات ميان وكيل و ساير كارمندان شركت در صورت وجود شرايط زير مي شود.
اولاً: ارتباط كارمند با وكيل با اطلاع و تحت نظر روساي كارمند انجام گرفته است
ثانياً: كارمند بداند كه هدف ارتباط با وكيل مشاورت حقوقي براي شركت است.
ثالثاً: ارتباط مربوط به موضوعي است كه مربوط به وظيفه كارمند در شركت است.
ب) وكيل Attorney: وكيل كسي است كه داراي مجوز وكالت است و يا اينكه موكل به دلايل معقول تصور مي كند كه نامبرده داراي مجوز وكالت در آن ايالت و يا در سطح كليه ايالات متحده آمريكا است.
ج) ارتباط Communication: معني ارتباط تبادل كتبي يا شفاهي اطلاعات است از هر دو مسير وكيل به موكل و موكل به وكيل و همچنين تبادل اين اطلاعات بين نمايندگان قانوني آنها.

۱. نحوه ارتباط mechanism of the relationship:
معمولاً امتياز محرمانه بودن اطلاعات شامل هويت موكل و توافق هاي موجود بين وكيل و موكل در مورد ميزان حق الوكاله نمي شود، مگر اينكه افشاي مسائل فوق لزوماً موجب افشاي حقايقي مي گردد كه جزء اطلاعات مهم محرمانه ميان وكيل و موكل است.
۲. مدارك و اشياء از قبل موجود preexisting Documents and things:
مدراك و اشياي مربوط به ارتكاب جرم به صورت تحويل آنها به وكيل خصيصه سري يا محرمانه بودن را به هم نمي زند همانطور كه اين اسناد و اشياء تا زماني كه در دست موكل است قابل كشف و ضبط است در دستان وكيل هم قابل كشف و ضبط است. بدين ترتيب چنانچه اموال حاصل از جرم يا وسايلي كه در ارتكاب به كار رفته و دليل جرم محسوب مي شوند از طرف موكل به وكيل تحويل شود و يا به هر ترتيب ديگري به دست وكيل رسيده باشد مي تواند آنها را تا زمان لازم براي كسب اطلاعات كافي براي دفاع از موكل نزد خود نگهدارد ولي بعداً بايد آنها را به مقامات صلاحيتدار تحويل دهد.

د: اطلاعات محرمانConfidental Informations:
وسيله انتقال اطلاعات از موكل به وكيل طوري بايد انتخاب شده باشد كه حاكي از قصد موكل بر محرمانه نگهداشتن اطلاعات و عدم افشاي آن به ديگران باشد حضور شخص ثالث در زمان انتقال اطلاعات اگر از دستياران وكيل باشد به محرمانه بودن اطلاعات لطمه اي وارد نمي آورد و چنانچه كسان ديگري از طريق استراق سمع از اين اطلاعات آگاه شده اند مي توان با استناد به قاعده مصونيت از افشا، از شهادت آنها در دادگاه جلوگيري كرد.
ه: موكل و نه وكيل صاحب حق محرمانه بودن اطلاعاتThe Client (Not the Attorney) is the Holder of the Privilege
موكل و نه وكيل است كه مي تواند مدعي حق محرمانه بودن اطلاعات شده و از افشاي آن جلوگيري كرده و يا برعكس مي تواند از اين حق صرفنظر كرده و تقاضاي افشاي آن را كند. انصراف بدين معني است كه در زماني اين اطلاعات در شرف افشا است نسبت به افشاي آن اعتراضي نكند و ياانكه شخصاً قستمهاي مهمي از اين اطلاعات محرمانه را افشا كند. چنانچه موكل از اين حق صرفنظر نكرده باشد و در غياب وي كسي در صدد به دست آوردن اين اطلاعات محرمانه باشد وكيل بايد به نمايندگي از طرف موكل خود مدعي اين حق شده و مانع افشاي اطلاعات محرمانه باشد وكيل بايد به نمايندگي از طرف موكل خود مدعي اين حق شده و مانع افشاي اطلاعات محرمانه گردد.
و: استثنائات وارد بر حق و امتياز محرمانه بودن اطلاعات Exception to the Privilege
قاعده محرمانه بودن اطلاعات در موارد زير اعمال نمي شوند.
۱. در صورتي كه موكل درصدد استفاده از خدمات حقوقي وكيل براي كمك(ياقادر كردن) به ديگري در ارتكاب جرم يا اعمال تقلب آميز در آينده باشد.
۲. درصورتي كه اطلاعات مربوط به تخلف وكيل در امري از امور مربوط به روابط ميان وكيل و موكل باشد
۳. در دعاوي حقوقي ميان دو نفر كه هر دونفر آنها قبلاً موكلان مشترك وكيل بوده اند.
۴. در صورتيكه از وكيل خواسته شده است تا نسبت به صلاحيت يا قصد موكل در واگذاري اموال خود از طريق هبه يا وصيت اطلاعاتي را ارائه دهد.
۳. وظيفه اخلاقي محرم اسرار بودن وكيل و استثنائات وارد بر آنEthical Duty of Confidentiality and its Exceptions
در مواردي كه قاعده مصونيت اطلاعات ميان وكيل و موكل اعمال نمي شوند قاعده اخلاقي محرميت وكيل نسبت به موكل قابل اجرا است. قاعده اخلاقي محرميت وكيل اطلاعات بيشتري را نسبت به قاعده مصونيت در بر مي گيرد.
استثنائات وارد بر اين قاعده اخلاق حرفه اي به شرح زير است
الف) رضايت موكل Client Consent
وكيل با اجازه صريح يا ضمني موكل مي تواند اطلاعات محرمانه ناشي از روابط وكيل و موكل را مورد استفاده قرار دهد.
ب‌) دعاوي ميان وكيل و موكل Disputes Concerning Attorney's Conduct
وكيل مي تواند در دعاوي مربوط به اهمال در انجام وظايف وكالت يا تخلفات حرفه اي و يا معاونت در اعمال خلاف با موكل در حد لزوم اطلاعات محرمانه ناشي از روابط ميان وكيل و موكل را افشا كند.
ج) افشاي قصد موكل در ارتكاب جرم در آينده Client intent to Commit a Future Crime
وكيل مي تواند ولي مجبور نيست قصد موكل در ارتكاب جرم در آينده را افشا كند. در صورت افشا وكيل موظف است اطلاعات كافي براي جلوگيري از وقوع جرم در آينده را در اختيار مقامات مسئول بگذارد. قانون وكلاي دادگستري آمريكا اين استثنا را مشمول ارتكاب هرنوع جرمي در آينده كرده است، اما مقررات نمونه كانون اين استثنا را فقط شامل جرايمي مي داند كه متضمن خطر فعلي و محتمل الوقوع قتل يا ضرب و جرح شديد باشد.
۴. اعمال تقلب آميز گذشته موكل كه با سوء استفاده از خدمات حقوقي وكيل انجام گرفته استInvolving the Lawyre's Services Past Frauds
اگر وكيل مطلع شود كه موكلاز مشورتهاي حقوقي وي براي كلاهبرداري از غير سوء استفاده كرده است بايد از موكل خود بخواهد و به وي اصرار كند تا از عمل تقلب آميز خود رفع اثر كند و چنانچه موكل از اين كار امتناع كند وكيل بايد از وكالت وي استعفا نمايد . مقررات نمونه كانون وكلاي دادگستري آمريكا به وكيل اجازه مي دهد البته بدون آنكه وي را مجبور كند تا استعفاي علني (Noisy withdrawal) بدهد. بدين معني كه علت استعفاي خود را علني كند يعني به شخصي كه قرباني اعمال تقلب آميز موكل قرارگرفته است، اعلام كند كه به چه علت از وكالت موكل خود كناره گيري كرده است، و از آن به بعد در مورد اعمال تقلب آميز بشود در حالي كه از آن اعمال بي اطلاع بوده است. باز هم عملي وكيل قانوني است.