آشنائی با سازمان جهانی هواپیمائی کشوری (ICAO)

تاریحچه :

سازمان بین المللی هواپیمائی کشوری که اختصارا ایکائو نامیده میشود در 7 دسامبر 1944 تشکیل گردید.پیمان شیکاگو که همزمان با کنفرانس سازمان ملل متحد در سانفرانسیسکو تشکیل شده بود نسبت به تنظیم و امضای پیمان حمل و نقل هوائی و تاسیس ایکائو اقدام نمود.علت تصویب و تدوین پیمان شیکاگو و اعلامیه تشکیل کنفرانس چنین ترجمه شده است:نظر به اینکه پیشرفت و توسعه هواپیمائی کشوری بین المللی در آتیه میتواند منشائ کمک به ایجاد مودت و پیشرفت و حسن تفاهم و تحکیم روابط حسنه و حفظ آن در بین ملل و افراد جهان باشد و عدم استفاده صحیح از آن ممکن است امنیت عمومی را متزلزل ساخته،آن را به مخاطره اندازدو................این سازمان تشکیل میگردد.سازمان جهانی ایکائو در آوریل 1947 پس از تصویب پیمان شیکاگو رسما موجودیت پیدا کرد و جایگزین سازمان بین المللی موقت هواپیمائی کشوری شد.اولین جلسه مجمع سازمان در ششم می 1947 افتتاح و در 28 می اعضاء شورا انتخاب گردیدند.دولت ایران در سال 1327 هجری شمسی رسما به پیمان شیکاگو پیوست و در نتیجه عضو ایکائو شد.بر اساس توافق مقر سازمان در مونترال کانادا میباشد.

آزادی های حمل مسافر و بار :معاهده هواپیمائی کشوری در سال 1944 میلادی که توسط 54 کشور در شیکاگو به امضاء رسیددر نظر داشت از طریق تدوین آزادی های مربوطه زمینه توسعه حمل و نقل هوائی را فراهم سازد.این معاهده 9 آزادی عمل در بهره برداری از فضای کشورهای عضو را بر اساس قرار داد دو جابه در بر میگیردکه توسط شرکت های هوائی به طور منظم مورد استفاده قرار میگیرد.آزادی اول:پرواز بر قلمرو هوائی هر یک از کشورهای عضو بدون فرود.آزادی دوم:فرود در هر یک از کشورهای عضو به منظور ی غیر از بهره برداری مسافر و بار .مثال برای فرود اضطراری و یا سوخت گیری.آزادی سوم :فرود در هر یک از کشورهای عضو به منظور تخلیه مسافر از کشوری که شرکت هواپیمائی به آن تعلق دارد.آزادی چهارم:فرود در هریک از کشورهای عضو به منظور حمل مسافر از آن کشور به کشوری که هواپیما به آن تعلق دارد.آزادی پنجم:فرود در هریک از کشور های عضو به منظور حمل مسافر از آن کشور و تخلیه در یک کشور ثالث.مثال-پرواز برنامه ای از تهران به لندن میتواند در پاریس برای لندن مسافر سوار نماید.آزادی ششم:حمل مسافری که از یک کشور سوار سوار هواپیما شده ودر کشور دیگری پیاده خواهد شد از طریق کشوری که شرکت هواپیمائی به آن تعلق دارد.آزادی هفتم:حمل مسافر ی که از یک کشور سوار هواپیما شده و در کشور دیگری پیاده میشود بدون آنکه وارد کشوری شود که شرکت هواپیمائی به آن تعلق دارد.آزادی هشتم :(کابوتاژ)حمل مسافر بین دو نقطه در داخل قلمرو کشوری که این اجازه را داده است در حالی که مسیر پرواز هواپیما از آن کشوری که شرکت هواپیمائی به آن تعلق دارد آغاز شده و یا در آن خاتمه می یابد.مثال یک هواپیمای ایرانی مسافر برای فرانکفرت حمل کند و از آنجا برای مونیخ مسافر سوار نماید.آزادی نهم:حمل و نقل مسافر در کشوری که اجازه کابوتاژ داده است در داخل قلمرو همان کشور.مثال شرکت ماهان بین شهر های ترکیه مسافر سوار نماید. 1-شناخت سازمان 2-منشور ایکائو

3-آزادی های حمل بار و مسافر 4-معرفی ضمائم هجده گانه ایکائو 5-مناطق نه گانه ایکائو 6-نشریات ایکائو. 1-اطمینان از رشد منظم و ایمن هواپیمائی کشوری بین المللی در سراسر جهان 2- تشویق صنعت و طراحی هواپیما برای مقاصد صلح جویانه 3-ترغیب توسعه خطوط هوائی،فرودگاه ها و تسهیلات هوانوردی برای هواپیمائی کشوری بین المللی. 4-پاسخ به نیاز مردم جهان به حمل و نقل هوائی ایمن ،منظم،کارا و با صرفه. 5-جلوگری از تضییع اقتصادی ناشی از رقابت مضره. 6-حفظ حقوق دول عضو و تامین فرصت مساوی برای اعضاء برای برقراری سرویس هوائی بین المللی. 7-از بین بردن تبعیض میان کشورهای عضو. 8-افزایش ایمنی پروازها در ناوبری بین المللی. 9-ارتقاء عمومی همه ابعاد هوانوردی. 10-و به طور کلی تعمیم وتوسعه کلیه امور پشتیبانی هواپیمائی کشوری بین المللی.

معرفی ضمائم هجده گانه ایکائوپس از خاتمه جنگ جهانی دوم به منظور رشد بین اللملی صتعت هواپیمائی کشوری در سال 1944 میلادی با گردهمائی 52 کشور در شیکاگو اولین قدم برای تشکیل سازمان هواپیمائی کشوری برداشته شد..با پیشرفت صنعت هواپیمائی و توسعه آن بر اساس نیازهای حمل و نقل سریع جوامع تا کنون هشت بار پیمان شیکاگو اصلاح شده است و اعضاء این پیمان به 189 کشور رسیده است.پیمان شیکاگو دارای هجده ضمیمه(انکس ) به شرح ذیل میباشد.

این انکس موارد زیر را در بر میگیرد:گواهینامه کنترلرهای مراقبت پرواز،گواهینامه های تکنیسین تعمیر و نگهداری،گواهینامه خلبان و خدمه پرواز ،کتابهای مواد آموزشی مربوطه ،شرح مهارتهای ضروری و مختلف مورد نیاز و شرایط پزشکی استاندارد و سلامت عمومی خدمه پرواز و کنترلرهای مراقبت پرواز از طریق آزمایشهای پزشکی دوره ای.

این ضمیمه موارد زیر را در بر میگیرد:کلیه مقررات تدوین شده زمینی و هوائی مرتبط با هوانوردی .ضمیمه سه هواشناسی هوانوردی بین المللی(Meterological Service for International Air Navigation)خلبانان نیاز دارند که از وضعیت هوای مسیر و فرودگاه مقصد مطلع باشند لذا این انکس اطلاعات ضروری هواشناسی که باید در اختیار عملیات ها ،خدمه ،پرواز،واحدهای مراقبت پرواز ،واحدهای تجسس و نجات مدیریت فرودگاه قرار گیرد را مشخص میکند .این اطلاعات انواع مختلف دارد که با توجه به هر مرحله از پرواز مورد بهره برداری قرار میگیرد.

دنیای هوانوردی احتیاج به نقشه دارد،این نقشه ها بر اساس استاندارد های ICAO تهیه میشوند که تعداد آنها 17 نوع مختلف میباشد.تعدادی از آنها برای برنامه ریزی و سامانه های ناوبری مسیرها ، ناوبری با دید و طرح های تقرب به فرود گاه ها مورد استفاده قرار میگیرد.
هنگام امضاء پیمان شیکاگو اهمیت استفاده از واحد های اندازه گیری یکنواخت بخوبی مشخص شد .جد اول واحد های اندازه گیری ICAO اساسا بصورت متریک (SI) است ،در سال 1979 مقررشد این جدول تمامی بخش های زمینی و هوائی را در بر ولی هنوز از برخی از واحد های غیر استاندارد بهره برداری میشود.

جلد اول مربوط به هواپیمای حمل و نقل تجاری است ،جلد دوم مربوط به هواپیماهای عمومی و جلد سوم مربوط به بالگردها میشود و در باره ضوابط مرتبط با انجام عملیات پرواز ایمن،کارآمد و منظم مطالب را ارائه مینماید.کتاب عملیات، شرکتهای هوائی را برای اطمینان از اینکه تمامی کارکنان ذیربط از مسئولیتهای خود مطلع هستند و به آنها عمل می نمایند را نیز مطرح میکند.

طبق مواد 17 تا 20پیمان شیکاگو هواپیما باید ثبت شده و گواهینامه دریافت نماید و این مدارک همواره آماده ارائه باشد .ماده 77 مقام مسئول برای ثبت مشترک و بنگاه های بین المللی را تعین مینماید.استانداردهای استفاده از حروف،شماره و اشکال نیز ارائه شده است .بدین ترتیب طبقه بندی هواپیما و تعیین ملیت آنها امکان پذیر میباشد.(مدارک مربوط به ریجیستر همواره در داخل کابین خلبان موجود میباشد)

اولین گواهینامه ای که در بر گیرنده ایمنی هواپیما است گواهینامه صلاحیت پرواز است.ماده 23 پیمان ،کشور ثبت کننده را ملزم به صدور گواهینامه پرواز می نماید و سایر کشورها بر اساس استاندارد های این انکس آن را به رسمیت میشناسند.البته استانداردهای ایکائو جایگزین مقررات و قوانین ملی نخواهد شد.

تسریع در ورود و خروج هواپیما ،مسافر و بار در فرودگاههای بین المللی،تسهیل در تردد هواپیما ها ،مسافرین ورودی و خروجی و عبوری ،خدمه پرواز،بار همراه،پست و قوانین بین المللی سلامت مسافرین در فرود گاههای بین المللی مورد تاکید است.

1-ضمیمه یک :گواهینامه کارکنان (Personaael licensing ) 2-ضمیمه دو:مقررات هوانوردی(Rules of the Air) 4-ضمیمه چهار نقشه های هوانوردی(Aeronautical Charts): 5-ضمیمه پنج:واحد های اندازه گیری (Unite of measurement to be use Air and Ground Operations) 6-ضمیمه ششم عملیات هواپیما سه جلد(Opeartion of Aircraft –Airplanes) 7-ضمیمه هفت ملیت و علامت ثبت هواپیما(Aircraft Nationality and Registration Marks) 8-ضمیمه هشت قابلیت پرواز(Airwothiness of Aircraft) 9-ضمیمه نه تسهیلات (Facilition)

جلد اول دستگاههای کمک ناوبری ،جلد دوم دستور رالعمل ارتیاطات –جلد سوم سامانه های ارتباطی دیجیتال و سامانه های ارتباطی کلامی و جلد پنجم طیف فرکانس رادیوئی مورد استفاده در هوانوردی است.

فضای جهانی به (FIR) کشورها تقسیم میشود(در این مورد در اینجا بحث شده است) و هر عضو موظف است در فضای تحت مسئولیت خود سرویس های مراقبت پرواز ارائه نماید.مراقبت پرواز مسئول بر قراری سلامت پرواز،تسریع،کارائی،و نظم پرواز هواپیماها و کمک و اطلاع رسانی به واحد های ذیربط در موارد اضطراری میباشد.

در سال 1951 میلادی تدوین شده و در رابطه با افرادی که در شرایط اضطراری قرار دارندیا احتمال دارد در آن شرایط باشند ،نحوه کمک رسانی را شرح میدهد.سازمان دهی تجسس و نجات و دستور العملهای عملیات آن ، هماهنگی ها بین سازمانهای تجسس و نجات کشورها و طرح مربوطه ،فعال سازی مراکز تجسس و نجات و تعریف مراحل سه گانه خطر (نگرانی-آماده باش- اضطراری)مطالب را ارائه می نماید.

تمام مواردی که منجر به سانحه هوائی گردد بایستی سریعا شناسائی و از تکرار این گونه سوانح مشابه با بررسی سانحه جلوگیری بعمل آورد.حفظ شواهد و مدارک ،تعیین کشور مسئول بررسی سانحه و نحوه جابجائی لاشه هواپیما ،توصیه ها و اقدامات برای جلوگیری از سانحه مشابه و کشف خطرات قبل از آن که موجب سانحه شود از جمله مطالب مطرح شده میباشد.

در سال 1951 میلادی با طراحی فرود گاه ها و فرود گاههای بالگرد ،برق اضطراری،مهندسی ساختمان و تاسیسات ،مهندسی روشنائی،ارائه تجهیزات نجات و آتش نشانی و دور سازی پرندگان از محیط فرود گاه تدوین شد.39 مرتبه اصلاحیه بر روی آن صادر و فضای باند ،خزش راهها(تاکسی وی )،پارکینگ،موانع فرودگاه و نحوه نظارت بر آن را مطرح می نماید.

اطلاعات هوانوردی برای حداکثر سلامت پرواز مورد نیاز برنامه ریزان عملیات پرواز میباشد.اطمینان از صدور بموقع اطلاعات با اطلاعیه های بین المللی NOTAM و تدوین کتاب AIP و سایر نشریات از جمله مسئولیت کشورهای عضو می باشد.این اطلاعات شامل موارد خطر آفرین،برقراری ،تغییر ،جمع آوری یا خارج از سیستم شدن تجهیزات ناوبری و خدمات مرتبط میباشد.

حفظ محیط زیست در مقابل تاثیرات صدای هواپیما ی ملخی و جت در محدوده شهر ها از سال 1969 میلادی،روش اندازه گیری صدای هواپیما و تعیین محدودیت برای صدا ی هواپیما و صدور گواهینامه مربوطه از موارد این انکس میباشد.

(Security:Safegarding International Civil Aviation Against Act of Unlawful Interface):از دهه 1960 افزایش قابل ملاحظه در اقدامات غیر قانونی در پرواز(هواپیما ربائی)موجب شد در سال 1970،برنامه های سازمان بین المللی هواپیمائی کشوری و حفاظت در مقابل دخالت غیر قانونی و کتاب امنیت تدوین گردد،ملاحظات اصلی در مورد اداره کردن ،هماهنگی و اقدامات فنی برای حفظ امنیت هوانوردی بین المللی از طریق بازرسی های مختلف فیزیکی و غیره میباشد.کشورها ملزم هستند سلامت مسافرین ،خدمه پرواز کارکنان فرودگاه و اموال عمومی را تامین نمایند.

بیش از نیمی از بارهائی که حمل میشوند شامل کالاهای خطر ناک مثل مواد منفجره ،خورنده،آتش زا سمی و رادیو اکتیو هستند .در سال 1983 برای اطمینان از ایمنی در حمل و نقل کالاهی خطر ناک مطالبی شامل دستورل العمل های فنی تهیه شد.به طور کلی نه قلم کالای خطر ناک در این دسته بندی وجود دارد.