هو الجمیل

نقص عضو شغلی

دکترعلیرضا قسمتی وکیل پایه یک دادگستری و مدرس دانشگاه

 

با پيشرفت تكنولوژي و توسعه علوم و صنايع هر فرد با توجه به نوع شغل خود از قسمتي از بدن استفاده خاصي مي‌كند و گاهي شغل و شكوفايي استعداد و نبوغ فردي ارتباط مستقيم با همان عضو دارد. به عنوان مثال يك جراح متخصص چشم نيازمند استفاده مداوم و نيز دقيق از هر دو دست و انگشتان و نيز هر دو چشم دارد و يا يك دندان پزشك نيز نيازمند داشتن انگشتان سالم است. هم‌چنين يك گفتار درمان، شنوايي شناس و يا يك بينايي سنج نيازمند داشتن گفتار خوب و شنوايي سالم نيز بينايي سالم و طبيعي است و هرگونه صدمه منجر به ايجاد اختلال در هر يك از آنها منجر به زوال منافع مادي آنان خواهد شد.

 با توجه به گسترش مشاغل مختلف به نظر مي رسد لازم است جهت لحاظ نقص عضوء شغلي تجديد نظر اساسي به عمل آيد و گرنه عدم لحاظ آن در خسارات مادي افراد مصدوم، سبب معضلات اجتماعي و عدم اعتماد افراد به قانون مي‌شود.

درباره‌ي «نقص عضو شغلي وعدم لحاظ آن در قانون مجازات اسلامي» بایستی اذعان کرد : خسارات مازاد بر ديه، قسمت هاي مختلفي دارد كه يكي از ابعاد آن بحث «نقص عضوء شغلي» است. درحال حاضر در قانون مجازات اسلامي ديه همه افراد با هر درجه‌اي با هم برابر است و ديه و ارش در پزشكي قانوني بين اشخاص تفاوت ندارد.

ولیکن بحث اصلي موضوع ما، بحث تفكري است. به عنوان مثال اگر يك خواننده برجسته‌اي به دلايلي گرفتگي صدا پيدا كند، به طور كلي شغل خود را از دست مي‌دهد، ولي گرفتگي صدا بر روي فردي كه به عنوان مديرعامل بانك مشغول به كار است، تاثيري نخواهد داشت. در واقع بايد گفت كه بعضي از اعضاي بدن در افراد با شغل هاي خاص اهميت بيشتري از همين اعضاء در افراد ديگر با شغل‌هاي ديگر دارد. مانند دست‌ها و انگشتان در جراحان و موسيقي‌دان‌ها،  اما در قانون مجازات اسلامي پيش‌بيني تحت اين عنوان وجود ندارد و تعيين ديه جوابگوي خسارت مصدومان نيست.

با توجه به نظریه پزشکان ميزان نقص عضو در مصدوم، باتوجه به استفاده‌اي كه فرد از عضو خود در شغل مي‌كند موثر است. مباني قانوني و فقهي اين موضوع در كشور وجود دارد. هم قانون آيين دادرسي كيفري و هم قوانين فقهي كه به كرات توسط فقها محترم مانند قاعده لاضرر و ...بيان مي‌شود، اين موضوع را توضيح مي دهد.

با توجه به اهميت شغلي در بعضي افراد و نيز استفاده خاص از بعضي از اعضاء در افرادي با شغل‌هاي خاص به نظر می رسد كه با بررسي شغل‌هاي مختلف زوال منافع مالي ناشي از نقص عضو ايجاد شده را با ديه پيش بيني شده در قانون مجازات اسلامي مقايسه كرده و اهميت لحاظ نقص عضوء شغلي را در مشاغل مختلف بيان شود.

به نظر پزشکان متخصص در امور پزشکی قانونی درباره اينكه جايگاه پزشكي قانوني درتعيين مصاديق نقص عضو شغلي دركجا قراردارد؟ تحقیق و جواب به این صورت که بديهي است كه براي هرگونه خسارات مازاد بر ديه كه نقص عضو شغلي يك قسمت از خسارات مازاد برديه است، شخص بايد لايحه به دادگستري بدهد و اين لايحه از طريق بدنه كارشناسي پزشكي قوه قضاييه به پزشكي قانوني ارجاع داده شود.

در  بحث خسارات مازاد بر ديه بيشتر در قسمت هزينه‌هاي درمان مصدومان كار شده است ان‌شاء‌الله روزي برسد كه حقوق يك مصدوم ازبين نرود و يا متضرر نشود و مكانيسم‌هاي تامين كننده خسارات ناشي از حادثه در اين موارد گنجانده شود.